Linuxun fayl sistemləri. Linuxda kök fayl sistemləri və standart kataloqlar. Linuxda faylların adları.

Linuxun fayl sistemləri

Hər bir ƏS bir neçə fayl sistemini özündə saxlayır, məsələn, Windows FAT, FAT32, NTFS, ISO9660, UDF və s. fayl sistemləri. Linuxda fayl sistemlərini 2 yerə bölmək olar:

1. Kök fayl sistemi kimi istifadə olunan fayl sistemləri;

2. ƏS-ni təşkil edən, lakin, Linuxun quraşdırılmasında istifadə olunmayan fayl sistemləri.

Kök fayl sistemi kimi aşağıdakı fayl sistemləri qəbul olunur:

ext – Linuxun ilk fayl sistemidir. Linuxun əvvəlki versiyalarında istifadə olunub.

ext2 – Linuxun standart, lakin, köhnəlmiş fayl sistemidir. Uzun müddət bütün distributivlərdə istifadə olunub. Daha sonra ext3-lə əvəz olunub.

ext3 – ext2 fayl sisteminin modifikasiya olunmuş versiyasıdır. Ondan fərqli olaraq, özündə jurnal saxlayır. Bu fayl sistemi ilə birlikdə bölmənin maksimum ölçüsü 4 Tb-dır. Lakin, nüvəsi 2.6 versiyalı olan Linux 16 Tb-lıq bölməni dəstəkləyir. Faylın max ölçüsü 1 Tb-dır.

ext4 – Linuxun yeni fayl sistemidir. ext4-ü Linux 2.6.28 versiyaları dəstəkləyir. Bu fayl sistemi ext3 fayl sistemini ilə müqayisə etsək, onda görərik ki, ext4 – ext3-dən daha çox fərqlənir. Bölmənin maksimum 1024 Pb (1 Eb-dır)-dır. Faylın maksimal ölçüsü 2 Tb-dan çoxdur.

Rieser FS – fayl siteminin əsas xüsusiyyəti bir blokda bir neçə kiçik faylın saxlanmasl ilə bağlıdır. Məsələn, əgər sizdə blokun ölçüsü 4 Kb-dırsa, onda oraya 1Kb-lıq 4 fayl yerləşdirmək olar.

Bundan başqa digər çoxlu fayl sistemləri haqqında danışmaq olar. Lakin, hal-hazırda Linuxun fayl sistemi ext4-dür.

Linuxda kök fayl sistemləri və standart kataloqlar.

Linuxun quraşdırılması zamanı sizin sərt diskin seçdiyiniz hissəsində Linuxun kök fayl sistemi yaranır. Kök fayl sistemi standart kataloq və utilitlər yığımını özündə saxlayır,bunlarsız  Linuxun işləməsi mümkün deyil.

Kök fayl sistemi / ilə işarə olunur. Fayla müraciət mütləq kök fay sistemindən başlamalıdır.

Kök fayl sisteminin əsas kataloqları.

/           – kök kataloq;

/bin     – Linuxun standart utilitlərini saxlayır;

/boot   – GRUB yükləyicisinin (zaqruzçik) konfiqurasiya fayllarını, kernel obrazlarını, Initrd fayllarını saxlayır;

/dev    – cihaz fayllarını saxlayır (device);

/etc     – ƏS-nin konfiqurasiya faylları və şəbəkə xidmətinin fayllarını ayrı-ayrı faullarda özündə saxlayır;

/home – istifadəçilərin ev kataloqlarını özündə saxlayır. İstifadəçilərin ev kataloqlarında faylların, həmçinin, müxtəlif proqramların istifadəçi tənzimləmələrini saxlayır;

/lib    – burada nüvənin müxtəlif kitabxanaları və modulları yerləşir;

/misc – bu kataloqda hər şey ola bilər;

/mnt  – bu kataloqda əsasən fayl sistemlərinin birləşmə nöqtələri saxlanılır;

/proc – bu, tam olaraq kataloq deyil, procfs fiktiv fayl sistemlərinin  kataloqudur. Bu fayl sistemləri proseslər haqqında informasiyanın verilməsi üçün istifadə olunur;

/root – root istifadəçisinin kataloqudur. Qeyd edim ki, root istifadəçisi maksimal səlahiyyətli istifadəçidir;

/sbin – sistemi idarə etmək üçün utilitlər yığımıdır. Bu utilitləri yalnız root istifadəçisi işə saa bilər;

/tmp – “zibil qabı”, yəni, müvəqqəti faylların saxlandığı kataloq;

/usr – istifadəçi proqramlarını özündə saxlayır;

/var – daimi olaraq dəyişən sistemlər, məsələn, poçt qutuları, çap növbəsi və s.

Linuxda faylların adları

Bildiyiniz kimi Windowsda faylların adları 2 hissədən ibarətdir: Faylın adı və genişlənməsi. Faylın genişlənməsi faylın tipini müəyyən etməyə imkan verir. Linuxda ümumiyyətlə faylın genişlənməsi anlayışı yoxdur. Əgər Windowsda index.html adında fayl varsa və son 4 simvol (html) faylın genişlənməsidirsə, onda Linuxda bu, nöqtədən sonra sadəcə 4 simvoldur. Faylın adı haqqında aşağıdakı 4 faktı bilmək lazımdır:

Faylın adı bu simvolları saxlaya bilməz: / \ ? < > * “ |

Faylın adının maksimal uzunluğu 254 simvoldur;

Linux - faylın adında hərflərin böyük və ya kiçik olmasına qarşı həssasdır. Məsələn, INDEX.html və index.html – 2 müxtəlif fayldır;

Linuxda faylların adlarında kiril əlifbasının hərflərindən istifadə etmək məsləhət deyil. Bu fayllarla Linux rahat işləyir, lakin, başqa ƏS-nə ötürüldüyü zaman problemlər yarana bilər;

Fayla gedən yolun elementləri / işarəsi ilə ayrılır.